Wooden Ambulance: Aritmetika sna i kraj šegrtovanja

Novoamerička urbana osećajnost, utemeljena na mitološkim prostranstvima, arhetipskim narativima i žanrovskim komponentama bluza, folka i garažnog rokenrola, odavno se zaprimila u srpskoj kulturnoj geografiji i dosledno je godinama davala reflekse kao izdanke u cvetanju jedne žilave muzičke scene, upravo originalne utoliko što doslovno sledi zaboravljenu definiciju istinske originalnosti – a to je pozivanje na korene. Poreklo ove scene ne pripada srpskoj odnosno slovenskoj baštini, nego se ona poji na izvorima nadahnuća sasvim drugog kontinenta i druge folklorne građe. Otuda možemo govoriti o amerikanizovanju jedne muzičke stvaralačke grane na stablu srpske muzike i to grane koja je razvila bogatu krošnju i dala izrazito vredne plodove. Međutim, dobrom srećom, taj prenos snažnih američkih uticaja na srpske autore nije deo paketa opšte latinizacije srpske kulture i odricanja od autohtonih vrednosti naše folklorne i muzičke tradicije, niti pripada sračunatom društveno-političkom inženjeringu koji polako a sigurno preinačuje sve elemente našeg nacionalnog identiteta, pa tako i kolektivnog bića. Da jeste tako, ova bi muzika bila manje dobra, a imala bi neuporedivo više slušalaca.  

Zašto pevanje na američkom engleskom – pitanje preko kojeg kao preko krupnog debla koje se stalno iznova kotrlja prema njima, moraju da preskaču svi koji stvaraju nenametljiv a impresivan muzički katalog srpske amerikane. Svakako ne zato što imaju nameru da se u dalekom svetu nametnu svojom pesmom. Bar Goran Grubišić sa svojim sastavom Wooden Ambulance nema taj motiv. Niti ga ima Vladimir Marinović, veliko čovečije srce umnogome srodne grupe On Tour. Dalje, ovi ljudi ne pevaju na stranom jeziku zato što ne vole maternju melodiju i izražajne mogućnosti  jezika koji im je rođenjem dat. Biće da upravo poštuju i ljube jezik kojim govore i da drže da na njemu ne mogu iskovati takve stihove kojima bi uravnotežili ekspresiju jezika sa aritmetikom njihovih snova. I ne žele da se o svoj jezik ogreše. Ne manje važno, a sasvim očigledno, američka verzija engleskog jezika jeste bazično podešavanje njihovog umetničkog operativnog sistema. Zato uzimaju jezik na čijim slikama su se razvijali kao stvaraoci, kao vizionari i kao sanjari.

Album Redville Grubišićeve grupe poslednji je jedinstveni autorski prepis tog kolektivnog američkog sna u kojem obitavaju predstavnici ovog jedinstvenog rukavca naše muzičke scene. Somotski gusto tkanje njihovih novih pesama, zrela i opojna muzika koja postojano pulsira i koja se valja i zamiče daleko iza horizonta uha, violina kao dominantni rezonator liričnosti i ravničarske melanholije – već je sam muzički tepih za Grubišićeve reči na ovom albumu naročita vrednost koja bi hipotetički samostalni život mogla da pronađe kao sofisticirani sineastički element poput onih koje partnerski potpisuju Nik Kejv i Voren Elis. Takva je muzika udobna, pouzdana, odmerena, kad treba raskošna, a češće stišana matrica za Grubišićev glas koji u dobrodošlom kontrastu zahteva od slušaoca ponešto prilagođavanja. Jer njegov glas nije organski glas ‒ svesno je odnekle pozajmljen, konstruisan tokom godina, kao što je uostalom i Dilanov glas u jednom trenutku njegove mladosti bio pozajmljen, ne pripadajući zaista čoveku koji ga je decenijama docnije koristio, već je bio patentiran na osnovu neimenovanih hilibili modela. Grubišićev pevački manir njegov je legitiman izbor ulaska u odabrani identitet – u kontaktu s bogato nijansiranom, ambijentalnom muzikom sastava Wooden Ambulance, on daje drugačiji kvalitet: suvoću glasa vapijućeg u pustinji. I u njegovoj pojavi i u tom odabranom glasu ima biblijske supstance, nečeg pustinjačkog i starozavetnog, što diše ispod vidljivih prerijsko-indijanskih slojeva njegove stvaralačke ličnosti. Stoga su podrazumevajuće prisustvo i boja suptilnog ženskog glasa u grupi Wooden Ambulance tako potrebni – kao neprestano otopljavanje i ublažavanje režećeg, vučjeg muškog glasa išibanog severnjačkim vetrom. 

Wooden Ambulance su snimili velik album, ne samo u dogledu njihove diskografije. Širok i snažan kakva treba da bude zamišljena mitska Amerika, sugestivan i zavodljiv, nežan i hrapav u isti mah, Redville je svetkovina jednog plemenitog sanjarskog duha i raskošan čin vere u ispravnost umetničkog i životnog puta na kojem nema lakih izbora, niti ima druge nagrade do samog stvaranja potencijalno velikih dela u maloj zemlji, kao svojevrsne privilegije koja gotovo po pravilu ne isplaćuje materijalne dividende. Pogled unazad na album koji je prethodio ovom – a reč je o saradnji s nekonvencionalnim subotičkim folk i bluz veteranom Robertom Tilijem – dodaće još malo mitsko-biblijskih tonova na evoluciju grupe Wooden Ambulance i na onu vrednost koju su autorski i interpretativno domašili na albumu Redville.  Čini se da je Goran Grubišić u kreativnom trenju s Tilijem, kao zainteresovani učenik u kontaktu s naoko neobaveznim mentorom, kao mladi pustinjski rokenrol prorok u susretu s vremešnim pretečom, razvio do kraja svoju ličnu stvaralačku supstancu i dovršio period šegrtovanja u kovačnici muzičkih relikvija. Sve što mu je ostalo nadalje bilo je da pođe i sam putem majstora. Na tom novom odmetanju, Redville je bio prva adresa.